Wystawa - Hans Poelzig

Hans Poelzig jest jednym z najważniejszych architektów niemieckich początku XX wieku. Współcześni mu i przede wszystkim jego uczniowie szanowali go zarówno jako pioniera na polu architektury, jak i jako „Mistrza” i wspaniałą osobowość artystyczną.

Poelzig bardziej niż inni twórcy tamtych czasów pozostawał wierny idei artystycznej natury architektury, wierząc, że „forma symboliczna” znaczy więcej niż jakiekolwiek względy funkcjonalne i społeczne, a nawet polityczne.

Hans Poelzig był osobowością przerastającą niemal wszystkich przedstawicieli niemieckiej sceny architektonicznej pierwszej połowy XX wieku: ze względu na swoje projekty, pracę nauczyciela (uważany był za doskonałego wykładowcę) i w końcu – dzięki barwnej osobowości, inteligencji, dowcipowi i temperamentowi. Nie ma chyba żadnej dziedziny architektury, w której nie wykazałby się aktywnością i nie wyznaczył nowych standardów: projektował domy prywatne i całe fragmenty miast, architekturę przemysłową, teatry, kina, stoiska wystaw targowych, stacje radiowe.

W schyłkowym okresie Republiki Weimarskiej Poelzig był jednym z najbardziej znanych niemieckich architektów. Projektował wielkie założenia urbanistyczne jak berlińskie centrum wystawowe czy biura IG we Frankfurcie nad Menem – główną siedzibę jednego z najważniejszych wówczas europejskich koncernów.

Szczególnym aspektem twórczości Poelziga, który sprawia, że jest on postacią interesującą do dzisiaj, jest jego działalność na polu wielu dziedzin sztuki i mediów. Był zapalonym projektantem, malarzem, którego prace olejne antycypowały późniejszy nurt Action Painting, pasjonowały go teatr i film. Nie stronił też od projektowania porcelany, fontann, klamek, a także budowania scenografii dla filmu i sztuk teatralnych. Najchętniej zresztą sam zostałby reżyserem. Ta skłonność widoczna jest w jego architekturze, która odznacza się charakterystycznymi scenicznymi elementami i dużą swobodą.

Uznanie, jakim Poelzig cieszył się wśród opinii publicznej i kolegów po fachu, znalazło swój wyraz także w powierzanych mu funkcjach publicznych: był dyrektorem Szkoły Sztuki i Rzemiosła Artystycznego, miejskim architektem Drezna (1919-21), pierwszym przewodniczącym Deutscher Werkbund, członkiem zarządu Związku Niemieckich Architektów, członkiem i przez pewien czas zastępcą dyrektora Akademii Sztuki w Berlinie oraz, od 1923 r., profesorem w Wyższej Szkole Technicznej w Charottenburgu (Berlin). Poelzig odegrał też kluczową rolę jako polityk. Niewiele wydarzeń w niemieckiej architekturze i urbanistyce odbyło się bez jego udziału, a jego wpływ był wszechstronny.

Na początku minionego stulecie nikt nie miał wątpliwości, że w pierwszych latach wieku to właśnie Poelzig był wiodącą postacią starszej generacji architektów, obok Petera Behrensa i Theodora Fischera. Młodsi architekci szanowali go tak jak pozostałych, choć czasami respekt ten połączony był z lekkim rozdrażnieniem. Nie można go było sklasyfikować jako członka frakcji konserwatywnej. Wiązał się z awangardowymi ruchami, jak Weissenburgsiedlung w Stuttgarcie, brał udział w międzynarodowych konkursach, między innymi na Pałac Ligi Narodów w Genewie, Pałac Sowiecki w Moskwie czy teatr w Charkowie. Dojrzały Poelzig określał swoją pozycję jako „gdzieś pomiędzy”.

Nie sposób wyobrazić sobie historii niemieckiej architektury bez Poelziga, ale też trudno jest precyzyjnie określić znaczenie jego dzieła, które sytuuje się gdzieś pomiędzy dziedzictwem historycznym, modernizmem i monumentalizmem. W przeciwieństwie do innych niemieckich architektów, którzy opuścili Niemcy w latach trzydziestych, Poelzig został w kraju w czasach Trzeciej Rzeszy. Nie miał więc okazji swobodnie działać na emigracji jak Walter Gropius, Ludwig Mies van der Rohe czy Erich Mendelsohn Śmierć w 1936 roku przerwała też jego plany znalezienia nowego miejsca pracy w Turcji. W ten sposób wszystkie jego dzieła powstały w granicach Cesarstwa Niemieckiego.

Na wystawie prezentowane są szkice, rysunki, plany i modele reprodukowane z oryginalnych materiałów. Część z nich jest własnością prywatną, niektóre pochodzą z archiwów i kolekcji z Hamburga, a największa grupa eksponatów – ze zbiorów Muzeum Architektury Technischen Universität z Berlina. Przykłady obrazów architekta, które Poelzig zaprezentował tylko raz – na wystawie w 1919 r., są reprodukowane w formie fotografii. Fragmenty filmów niemych: „Der Golem wie er in die Welt kam” („Golem: jak pojawił się na świecie”) oraz „Zur Chronik von Grieshuus” pokazują Poelziga jako autora scenografii, co było jednym z wielu przejawów jego niezwykłego talentu. Seria fotografii przygotowana specjalnie na tę wystawę dokumentuje obecny stan zaprojektowanych przez Poelziga budynków.

Źródło: www.ma.wroc.pl