Architektura jako autobiografia. Wacław Tomaszewski

_{plakat wydarzenia, mat. MG}

Nowa wystawa w Zespole Przedbramia przybliża sylwetkę jednego z najbardziej interesujących architektów Polskich i jednego z najważniejszych w Gdańsku XX wieku. „Architektura jako autobiografia”, poświęcona prof. Wacławowi Tomaszewskiemu, to opowieść o architekturze zakorzenionej w życiorysie i historii Europy. Ekspozycję będzie można obejrzeć do 22 marca 2026 roku.

Wacław Tomaszewski (1884–1969) był architektem, którego twórczość rozwijała się na przestrzeni trzech wielkich epok politycznych: czasów imperiów, II Rzeczypospolitej i powojennej Polski podzielonej żelazną kurtyną. W jego projektach odnaleźć można ślady klasycznego wykształcenia, inspiracji antykiem i umiarkowanego podejścia do modernizmu. Wystawa ukazuje ewolucję jego pracy architektonicznej: od historyzującego gmachu Najwyższej Izby Kontroli w Warszawie, przez międzywojenne realizacje w Gdyni, po powojenne projekty w Gdańsku i na Pomorzu.

_{Hotel Monopol (dziś w jego dawnym gmachu siedzibę ma obiekt należący do sieci Scandic) był jednym z najpopularniejszych miejsc wybieranych przez turystów. Decydowało bliskie położenie względem Dworca Głównego PKP. / Hotel Monopol w Gdańsku, lata 60 XX wieku, Marian Murman, mat. MG}

Obok projektów, zdjęć archiwalnych i rysunków technicznych, odwiedzający zobaczą również materiały związane z jego działalnością pedagogiczną na Politechnice Gdańskiej oraz działalnością w programie odbudowy Gdańska po 1945 roku. Na wystawie zostaną zaprezentowane również archiwalne fotografie ze zbiorów Muzeum Miasta Gdyni oraz materiały z Archiwum Akt Nowych w Warszawie, Archiwum Państwowego w Gdańsku, zbiorów prywatnych oraz Akademii Sztuk Pięknych w Gdańsku.

– Gdańskie projekty Wacława Tomaszewskiego świadczą o jego wierności klasycznym formom architektonicznych, obecnych w każdym okresie jego pracy. To stanowi o wyjątkowości jego dzieła. Wystawa przybliża stosowane przez Tomaszewskiego formy, takie jak monumentalizm, czy dekor jako nośnik kunsztu architektonicznego. Wacław Tomaszewski jako bardzo dojrzały i doświadczony zawodowo architekt, był w powojennym Gdańsku czynny przede wszystkim w zespołach projektowych, którym przewodził – mówi Ewa Maria Wolanska.

_{Czarno-biała fotografia Mariana Murmana przedstawia fragment al. Grunwaldzkiej. Po prawej Dom Książki. / Aleja Grunwaldzka, Dom Książki, Marian Murman, lata 60 XX wieku, mat. MG}

Choć Tomaszewski kojarzony jest głównie z Gdynią, jego powojenny dorobek nierozerwalnie wiąże się z Gdańskiem. Tu osiadł po 1945 roku, wykładał na Politechnice Gdańskiej i realizował nowe projekty – prowadził pierwszy plan odbudowy miasta „Gdańsk 1946/47” zawierający takie obiekty jak Hotel Monopol, Dom Bankowca i Miastoprojekt. Brał udział w pierwszym planie odbudowy miasta „Gdańsk 1946/47”, który zakładał zarówno restaurację najważniejszych zabytków, jak i wzniesienie nowych, reprezentacyjnych budynków. Zaprojektował również we Wrzeszczu znany wszystkim Dom Książki.