Ochrona zabytków a prawo własności
Przepisy
dotyczące ochrony obiektów zabytkowych mają nakładać na ich włascicieli
zbyt wiele obowiązków, bez wnikania w sytuację tych osób. Co więcej,
nadmiernie ingerują w ich prawa jako właścicieli. Takie jest zdanie
Rzecznika Praw Obywatelskich, który wystąpił do Ministra Kultury i
Dziedzictwa Narodowego w sprawie konstytucyjnej gwarancji ochrony prawa
własności w kontekście ochrony obiektów wpisanych do rejestru zabytków.Sprawa, która dała RPO powód do wystąpienia do ministra to kwestia układu ruralistycznego Karwińskich Błot I i II, który decyzją Pomorskiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków z 2007 r. został wpisany do rejestru zabytków. Skarżący bezskutecznie domagali się wykreślenia układu z rejestru. Rzecznik przyznał rację właścicielom działek. Jego zdaniem sytuacja, w której grupa osób (właścicieli zabytków) ponosi ciężar zapewnienia wspólnocie dostępu do dóbr kultury, rodzi istotne wątpliwości konstytucyjne.
Jak można przeczytać w piśmie RPO do ministra, zgodnie z art. 5 ustawy z 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami na właścicielach ciąży obowiązek sprawowania opieki nad zabytkiem.
Koszty opieki nad rzeczą wpisaną do rejestru co do zasady ponosi w pełni jej właściciel (art. 71 ustawy), co może prowadzić do sytuacji, w której utrzymanie zabytku będzie wiązało się z koniecznością ponoszenia kosztów nadmiernie obciążających budżet. Państwo nie może oczekiwać, że obywatele będą pokrywać koszty opieki nad dobrami kultury rezygnując tym samym z własnych uzasadnionych potrzeb - pisze Rzecznik.
Zdaniem RPO, wpis do rejestru zabytków powinien być traktowany nie tylko jako realizacja interesu publicznego, ale także jako ingerencja w sferę konstytucyjnych praw jednostki. Nakłada to zaś na organy władzy publicznej obowiązek każdorazowego badania kwestii proporcjonalności zastosowanego środka oraz obowiązek zrekompensowania poniesionej przez właściciela szkody. W przypadku, w którym ograniczenia nałożone na korzystanie z prawa własności będą stanowić dla obywatela zbyt wielkie obciążenie, powinien wszcząć procedury wywłaszczeniowe (za słusznym odszkodowaniem lub wymianą rzeczy na inną o tej samej wartości).
Rzecznik prosi ministra o przedstawienie stanowiska w sprawie, a także przedstawienie informacji na temat działań Ministerstwa zmierzających do dostosowania przepisów do wskazań zawartych w orzeczeniu Europejskiego Trybunału Praw Człowieka w sprawie Potomski i Potomska przeciwko Polsce.
Data publikacji: 27.06.2011
Zaloguj się jako Użytkownik aby móc dodawać komentarze.
«
»
«
»