Trendy oświetleniowe w nieruchomościach komercyjnych. Wpływ światła na zdrowe, zrównoważone i funkcjonalne budynki

Oświetlenie wspierające biorytm pracowników, czyli o grze światłem naturalnym i sztucznym
Jedną z ośmiu cech współczesnych zdrowych budynków jest dostęp do światła słonecznego, wymieniany m.in. obok dobrej jakości powietrza, komfortu termicznego czy dźwiękowego(1). Również w zmienionej dyrektywie unijnej EPBD (Energy Performance of Buildings Directive) – oddziałującej na działalność przedsiębiorstw – światło jest wskazywane jako element koncepcji jakości środowiska w pomieszczeniach (Indoor Environmental Quality) zastępującej wcześniejszą koncepcję skupiającą się jedynie na jakości powietrza (Indoor Air Quality). Podkreśla się w niej, że oświetlenie wpływa nie tylko na komfort widzenia – wykonywanie zadań przez pracowników bez nadwyrężania wzroku – ale i reguluje ich rytm dobowy, synchronizując zegar biologiczny, przyczyniając się do korzystniejszych wzorców snu czy poprawiając samopoczucie(2).

Niedobory światła naturalnego powinno z kolei rekompensować światło sztuczne o odpowiednim natężeniu, barwie i pojawiające się tam, gdzie jest potrzebne, oraz tylko wtedy, kiedy jest niezbędne. Dlaczego? Okazuje się, że nawet 90% czasu spędzamy w zamkniętych pomieszczeniach, a warunki w nich panujące są jednym z najważniejszych czynników wpływających na nasze zdrowie, samopoczucie oraz produktywność3. Równocześnie obserwuje się coraz większą koncentrację pracodawców na warunkach pracy – zarówno w sektorze biurowym, w którym na rynkach europejskich rośnie trend powrotu do biur adaptowanych do nowych potrzeb4, jak i w magazynowym.



- Wykorzystując odpowiednie oprawy oświetleniowe LED, zarządzane przez inteligentny system sterowania, jesteśmy w stanie odwzorowywać w pomieszczeniach światło naturalne, czyli wędrówkę słońca po nieboskłonie tak, aby nie zaburzało cyklu dobowego pracowników. W myśl podejścia Human Centric Lighting to właśnie zmienne i dostosowujące się do potrzeb użytkowników światło przyczynia się do prawidłowej pracy organizmu – mówi dr Paweł Morawski, Szef Akademii TRILUX Polska i dodaje – Rano zaczynamy pracę w ciepłym świetle z dużą domieszką czerwieni, która nie wyrywa organizmu z trybu nocnego odpoczynku, do południa następuje wzrost zawartości składnika niebieskiego w oświetleniu, odwzorowując obecność słońca w jego najwyższym punkcie, co pobudza do działania, zaś światło popołudniowe cieplejsze i bardziej żółte uspokaja, relaksuje i przygotowuje do wieczornego odpoczynku. Zapewnienie optymalnych warunków świetlnych w obiektach komercyjnych – również w ramach zmianowego trybu pracy – to dziś jeden z istotnych trendów. 



Za odwzorowanie barw naturalnych w zróżnicowany sposób odpowiadają układy optyczne. Im więcej układów optycznych oferuje system oświetlenia, tym szersze może mieć zastosowanie, dostosowując się do różnorodnych wymagań użytkowników. Przykładem takiego rozwiązania może być system oświetlenia liniowego TRILUX E-Line Pro.

Zrównoważone światło w „zielonych” i efektywnych kosztowo nieruchomościach
Jednym z czynników wpływających na wybór powierzchni komercyjnych przez najemców są rozwiązania łączone ze zrównoważonym rozwojem i efektywnością energetyczną budynków, wpływające na działalność przedsiębiorstwa na wielu płaszczyznach. W tym kontekście uwzględniane jest oświetlenie obiektu. Tym bardziej że najemcy równocześnie zwracają uwagę na optymalizację kosztów – w tym opłat eksploatacyjnych i za energię elektryczną. I tak np. 1/3 opłaty eksploatacyjnej, którą regulują najemcy powierzchni biurowych, stanowi koszt zużycia mediów, m.in. energii elektrycznej5. W obiektach magazynowych i logistycznych – ze względu na specyfikę funkcjonowania – koszty oświetlenia odpowiadają z kolei za ok. 65% zużywanej energii6. 

W ramach strategii minimalizowania kosztów eksploatacji obiektów komercyjnych wymienia się m.in. właśnie optymalizowanie zużycia energii elektrycznej. Te czynniki kształtują kolejny trend oświetleniowy:
- W związku z dążeniem do spełnienia standardów wyznaczanych przez ustawodawstwo unijne oraz optymalizacji kosztowej inwestorzy skłaniają się dziś ku rozwiązaniom oświetleniowym pozwalającym oszczędzać energię elektryczną. Takie wymagania spełniają wysokowydajne źródła LED stosowane w oświetleniu liniowym, zautomatyzowane za pomocą systemu zarządzania oświetleniem. W przypadku wymiany opraw na LED-owe mówimy o redukcji zużycia energii oświetleniowej o ok. 50% i nawet o 85% w przypadku opraw LED zarządzanych inteligentnym systemem, takim jak LiveLink Premium. Dodatkowo dłuższa trwałość opraw LED-owych oznacza mniej konserwacji i odpadów, które trafiają do środowiska – ten aspekt również uwzględniają inwestorzy w związku ze strategiami zrównoważonego rozwoju – wyjaśnia Kamil Kasprzyk, Head of Solutions & Services CEE w TRILUX.



Oświetlenie gotowe na wyzwania przyszłości
Zautomatyzowane systemy zarządzania oświetleniem pozwalają dziś – np. w ramach BMS-ów (Building Management System) obiektów – w sposób scentralizowany sterować zgrupowanymi tysiącami opraw w obiektach komercyjnych oraz na bieżąco uzyskiwać cenne informacje, np. dotyczące zużycia energii czy umożliwiające konserwację predykcyjną. Od tej tendencji nie ma już odwrotu. Co więcej, rozbudowane instalacje oświetleniowe – stanowiące w budynkach rozległą sieć – otwierają nowe możliwości wraz z rozwojem technologii, np. sztucznej inteligencji. Już dziś oprawy oświetleniowe będące częścią sieci są wykorzystywane w ramach IoT m.in. do przekazywania komunikatów głosowych użytkownikom obiektów, ładowania telefonów czy hulajnóg elektrycznych.