Plac Nowy Targ we Wrocławiu

Share |

Wrocławski plac Nowy Targ – choć położony w samym sercu miasta – nie tętni życiem. Nie ma tam ławek, fontanny i kawiarnianych ogródków. Nie ma ludzi. A jeśli są, to albo po prostu tędy przechodzą, albo parkują samochody. Nie zostają na dłużej, bo i nie ma po co. W końcu jednak miasto postanowiło ten stan rzeczy zmienić i ogłosiło konkurs na zagospodarowanie płyty placu. Zwyciężyła w nim koncepcja wrocławskiej pracowni Roman Rutkowski Architekci (Roman Rutkowski, Piotr Guliński).

Na konkurs wpłynęło ponad 80 prac. Zadaniem, z jakim musieli się zmierzyć architekci, było zaprojektowanie nowej aranżacji płyty placu z uwzględnieniem mebli miejskich i oświetlenia, zjazdów na podziemny parking, który ma powstać pod placem, pawilonu usługowego, straganów targowych, możliwości organizacji imprez masowych oraz miejsca na fontannę bez projektu jej formy.

Plac Nowy Targ we Wrocławiu / zdjęcie nr: 2

Nowy Targ od lat wzbudza kontrowersje. Zabudowa z początku lat sześćdziesiątych, która zastąpiła doszczętnie zniszczone w czasie obrony miasta w 1945 r. przedwojenne kamienice, spędza sen z powiek zarówno krytykom powojennego modernizmu, którym marzy się rekonstrukcja budynków historycznych, jak i mieszkańcom miasta, którym pod warstwą brudu trudno dostrzec niewątpliwą wartość architektoniczną obecnych obiektów. Tymczasem założenie zaprojektowane przez Annę i Jerzego Tarnawskich, Włodzimierza Czerechowskiego i Ryszarda Natusiewicza, jest jednym z najlepszych przykładów powojennej, wrocławskiej architektury i urbanistyki – spójnym zespołem, o którego charakterze decyduje geometryczna kompozycja elewacji budynków i płyty placu.

Autorzy zwycięskiej koncepcji, doceniając wartość powojennej realizacji i powołując się na prawa autorskie żyjących jeszcze twórców projektu, zrezygnowali z daleko idących ingerencji w charakter placu. Przede wszystkim zachowali jego geometrię – wyraźny raster dzielący płytę na duże, kwadratowe pola o boku długości 5 metrów – rozciągając ją na obszar, który ma zostać włączony w obręb placu, a który dziś pełni funkcję parkingu. Także pozostałe elementy projektu – pawilon usługowy, stragany handlowe i basen fontanny – zostały wyprowadzone z obecnego modułu płyty placu.

Plac Nowy Targ we Wrocławiu / zdjęcie nr: 3

Jednym z wymogów konkursowych było zaprojektowanie pawilonu handlowo-usługowego, który oddzieli plac od ruchliwej ulicy św. Katarzyny. Stanie on w miejscu, gdzie już w pierwotnej koncepcji z lat pięćdziesiątych zakładano budowę podobnego obiektu. Wówczas jednak planów tych nie udało się zrealizować. Współczesnemu budynkowi architekci nadali oszczędną, geometryczną formę prostopadłościanu ze stali i transparentnego lub matowego szkła. Pawilon nakryty będzie wysuniętym, ażurowym dachem, dla którego inspiracją były kraty zainstalowane przez mieszkańców w balkonach otaczających plac budynków. Ciekawy zabieg wprowadzenia elementów nawiązujących do spontanicznej działalności mieszkańców ma złagodzić geometryczny rygor kompozycji, a jednocześnie jest ukłonem w stronę wizualnej identyfikacji miejsca tworzonej przez jego wieloletnich użytkowników. Ażurowy dach można będzie całkowicie zasłonić elektrycznie sterowanymi roletami materiałowymi. Pawilon będzie mieścił dwa sklepy, kawiarnię i wyjście z parkingu podziemnego. Drugi – niższy i węższy – budynek o analogicznie ukształtowanych elewacjach i dachu architekci zaproponowali umieścić przy północnej pierzei placu, gdzie partery budynków mieszkalnych są pozbawione punktów handlowych i usługowych.

Plac Nowy Targ we Wrocławiu / zdjęcie nr: 4

Naprzeciwko wyższego pawilonu, w zachodniej części placu, stanąć mają cztery stragany targowe, a w strefie południowej – scena z rzędem ławek. Organizacji imprez plenerowych sprzyjać ma pozostawienie dużej powierzchni placu pustej. Obecny kwadratowy kwietnik przekształci się w fontannę, dookoła której rozmieszczono leżaki (architekci zaproponowali przywrócenie na plac oryginalnej fontanny Neptuna, która stała tu przed wojną, a obecnie znajduje się w zbiorach wrocławskiego Muzeum Architektury). Zimą basen fontanny może być przekształcany w lodowisko. Projekt zakłada także uzupełnienie zielni na placu, postawienie lamp, ławek i stojaków na rowery.

Drugą nagrodę w konkursie otrzymała warszawska pracownia WXCA, trzecią – biuro architektoniczne Archico z Gliwic, a wyróżnienie – ASPA Pracownia Architektoniczna z Wrocławia i Wałbrzycha.