Pawilon Polski na 59. Międzynarodowej Wystawie Sztuki — La Biennale di Venezia

Pawilon Polski na 59. Międzynarodowej Wystawie Sztuki — La Biennale di Venezia  Małgorzata Mirga-Tas, Przeczarowując świat, widok wystawy, Pawilon Polski na Biennale Arte 2022. Foto: Daniel Rumiancew. Zdjęcia dzięki uprzejmości Zachęty — Narodowej Galerii Sztuki

Po raz pierwszy w ponad 120-letniej historii weneckiego Biennale pawilon narodowy reprezentuje romska artystka. Wystawa Przeczarowując świat Małgorzaty Mirgi-Tas w Pawilonie Polskim na Biennale Sztuki 2022 jest próbą odnalezienia miejsca romskiej społeczności w europejskiej historii sztuki. Przestrzeń Pawilonu wypełnia dwanaście monumentalnych tkanin nawiązujących do „kalendarzowego” cyklu fresków z Palazzo Schifanoia w Ferrarze — jednego z najbardziej tajemniczych budynków w historii architektury europejskiej. Projekt zaproponowany przez kuratorów Wojciecha Szymańskiego i Joannę Warszę zwyciężył w konkursie organizowanym przez Zachętę — Narodową Galerię Sztuki.

Wystawie towarzyszy przepiękny katalog pod redakcją Wojciecha Szymańskiego i Joanny Warszy, w którym obok tekstów kuratorów znalazły się eseje zaproszonych pisarzy — Ali Smith i Damiana Le Basa, uczonej Ethel Brooks, a także wiersze Teresy Mirgi i Jana Mirgi. Współwydawcą publikacji jest Archive Books i ERIAC. Katalog można także pobrać w wersji pdf bezpłatnie na labiennale.art.pl.

Małgorzata Mirga-Tas to obecnie jedno z najgłośniejszych nazwisk polskiego świata sztuki, zyskujące coraz większe uznanie na arenie międzynarodowej. Polsko-romska artystka i aktywistka, która reprezentuje Polskę na Biennale Sztuki 2022, w swojej twórczości kwestionuje dyskryminujące stereotypy i prezentuje wnikliwy, pozbawiony uprzedzeń obraz romskiej społeczności oraz zwraca uwagę na rolę, jaką w historii Romów odegrały kobiety. Jej prace powstają z fragmentów tkanin poprzez, jak to sama określa, „wrzucenie materiału w obraz”. W swoich wielkoformatowych kolażach często wykorzystuje elementy garderoby portretowanych osób: fragmenty spódnic, chust czy koszul, które stają się dosłownymi nośnikami historii.




Na monumentalną instalację, która wypełniła przestrzeń Pawilonu Polskiego, składa się dwanaście wielkoformatowych tkanin nawiązujących do słynnego cyklu fresków z renesansowego Palazzo Schifanoia. Nazwa willi znajdującej się w Ferrarze we Włoszech pochodzi od wyrażenia „schivar la noia”, czyli ucieczka od nudy. Znajdujące się na ścianach budynku malowidła sprzed ponad 500 lat przedstawiają wizerunki bogów olimpijskich, znaków zodiaku i dekanów oraz sceny z życia dworu w ówczesnej Ferrarze. Symbolika wnętrza pałacu, a także jego układ i forma stały się wizualnym i ideowym punktem odniesienia dla artystki. Każda z dwunastu tkanin prezentowanych w Pawilonie została podzielona na trzy poziome części.




Górny pas przedstawia dzieje wędrówek Romów po Europie, w nawiązaniu do grafik lotaryńskiego rytownika Jacques’a Callota. Powstałe w XVII wieku ryciny pełne są antyromskich stereotypów. Artystka odczaruje tę krzywdzącą narrację i w oparciu o historyczne dzieła tworzy własne wielkoformatowe kolaże pokazujące bogaty świat romskiej przeszłości i mitologii.

Środkowy pas to archiwum romskiej historii budowane z kobiecej perspektywy. W ostatnich latach Mirga-Tas stworzyła wiele dzieł poświęconych ważnym w jej życiu kobietom, które złożyły się na cykl Herstorie. Portrety przedstawicielek romskiej społeczności uzupełnią symbole zapożyczone z kart tarota i znaki zodiaku z Palazzo Schifanoia. Połączenie wizerunków realnych kobiet z magią i astrologią zamieni je w symboliczne strażniczki losu, boginie i prorokinie.

Dolny pas kompozycji składa się z dwunastu obrazów ukazujących współczesne życie codzienne w rodzinnej wsi artystki, Czarnej Górze, i na terenach, z którymi jest najsilniej związana — położonymi na południu Małopolski Podhalem i wielokulturowym Spiszem. Widać na nich głównie kobiety, ich związki, sojusze i wspólnie wykonywane zajęcia.




Wystawa Przeczarowując świat, oparta na idei transnarodowości, cykliczności i zmiany zawłaszczanych znaczeń, proponuje nową narrację o nieustannej kulturowej wędrówce obrazów i wzajemnych wpływów pomiędzy kulturą romską, polską i europejską. Koncepcja wędrówki obrazów pochodzi od Aby’ego Warburga, historyka sztuki, który tłumaczy ją jako życie po życiu obrazów. Warburga interesował fakt nagłego pojawiania się pewnych obrazów w określonym miejscu i czasie po długim czasie ich nieobecności. Małgorzata Mirga-Tas sięga do przedstawień z Palazzo Schifanoia, ale dokonuje przemiany kluczowych dla europejskiej historii sztuki motywów poprzez wpisanie w nie przedstawień kultury polsko-romskiej i odwrócenie stereotypowej narracji.

Artystka konstruuje w Pawilonie Polskim własną wersję renesansowego, pałacowego wnętrza i w nawiązaniu do tytułu tegorocznej edycji Biennale (Mleko snów) kreuje magiczny świat — rodzaj czasowego i przygodnego schronienia — azylu oferującego nadzieję i wytchnienie. Tytułowe „przeczarowanie”, inspirowane książką Silvii Federici Re-enchanting the World: Feminism and the Politics of the Commons (2018), to bezprzemocowy proces, który ma odmienić niepomyślne losy świata, zdjąć z niego zły czar i pomóc w odzyskaniu poczucia wspólnoty oraz odbudowaniu relacji z innymi.



Przy okazji wystawy Przeczarowując świat powstaje film dokumentalny poświęcony Małgorzacie Mirdze-Tas w reżyserii Anny Zakrzewskiej (produkcja: Kijora Film i Zachęta). Filmowy portret artystki nie tylko przybliży jej sylwetkę i romskie tradycje, ale będzie również zapisem kolektywnego procesu powstawania pracy do Pawilonu Polskiego. Emisja filmu jest planowana na jesień 2022 roku.


PAWILON POLSKI NA 59. MIĘDZYNARODOWEJ WYSTAWIE SZTUKI — LA BIENNALE DI VENEZIA
Wenecja, 23 kwietnia–27 listopada 2022
Małgorzata Mirga-Tas
Przeczarowując świat
kuratorzy: Wojciech Szymański i Joanna Warsza
organizator: Zachęta — Narodowa Galeria Sztuki
komisarz Pawilonu Polskiego: Janusz Janowski (od 2022), Hanna Wróblewska (do końca 2021)
biuro Pawilonu Polskiego: Ewa Mielczarek, Joanna Waśko (zastępczyni komisarza)

Więcej o wystawie i Biennale: labiennale.art.pl

Udział Polski w 59. Międzynarodowej Wystawie Sztuki w Wenecji finansuje Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego Rzeczypospolitej Polskiej.
Partnerzy wystawy: Instytut Adama Mickiewicza, Europejski Instytut Sztuki i Kultury Romskiej (ERIAC)
Książka dofinansowana w ramach programu DAAD Artists-in-Berlin Program ze środków Federalnego Ministerstwa Spraw Zagranicznych Niemiec
Współpraca: Instytut Polski w Rzymie.
Patronat medialny: Vogue Polska
 











Małgorzata Mirga-Tas, Przeczarowując świat, widok wystawy, Pawilon Polski na Biennale Arte 2022. Foto: Daniel Rumiancew. Zdjęcia dzięki uprzejmości Zachęty — Narodowej Galerii Sztuki


Zaloguj się jako Użytkownik aby móc dodawać komentarze.
«
»
«
»