Wernisaż wystawy „Odrażający, brudny, zły” w Muzeum Architektury

Wernisaż odbędzie się w piątek, 26 września o godzinie 18.00 w Muzeum Architektury we Wrocławiu. Ekspozycja czynna będzie do 22 grudnia 2025 roku. Wystawie towarzyszą liczne dodatkowe wydarzenia - harmonogram poniżej.

Dworzec powstał na początku lat 70. według projektu Wiesława Dobrowolskiego. Budowa przeciągała się ponad dwie dekady, a efekt końcowy znacząco odbiegał od pierwotnych założeń. Niedokończone rozwiązania architektoniczne, ograniczenia finansowe i zmiany koncepcji sprawiły, że obiekt szybko uległ degradacji. W latach 90. przestrzeń wypełniły reklamy i handel uliczny, co jeszcze bardziej oddaliło ją od wizji modernistycznej elegancji. Ostatecznie, po niespełna 20 latach użytkowania, dworzec został wyburzony, ustępując miejsca centrum handlowemu.

— Dworzec, zaprojektowany przez Wiesława Dobrowolskiego, powstał na terenie tzw. Małpiego Gaju – częściowo zdziczałych pozostałości parku otaczającego dawny kościół Zbawiciela. Na początku lat 70. postanowiono uporządkować i zagospodarować ten teren, tworząc tu nowoczesny dworzec autobusowy. Ogłoszony wówczas konkurs, w którym zwyciężył projekt Dobrowolskiego, zapoczątkował jeden z najbardziej pechowych procesów inwestycyjnych w powojennej historii miasta — piszą organizatorzy. — Budowa kompleksu rozpoczęła się w 1974 roku i trwała… ponad 20 lat. Kolejne zmiany koncepcji, ograniczenia budżetowe i problemy technologiczne sprawiły, że oddany do użytku obiekt w niewielkim stopniu przypominał pierwotny, modernistyczny projekt. Nieliczne zrealizowane zgodnie z planem rozwiązania, jako trudne w utrzymaniu, szybko wyłączano z użytku. Na domiar złego wczesny kapitalizm nasycił dworzec jaskrawymi reklamami i zapachem sprzedawanych z koca oscypków. Utrwalona „bylejakość” przesłaniała pierwotną ideę i potencjał: dyskretną elegancję bryły rozszerzającej się ku górze oraz wyrazistą ekspresję ażurowego dachu, którego belki przebijały się przez boczne ściany pawilonu. Po niespełna dwóch dekadach funkcjonowania zdegradowany i powszechnie nielubiany, niedoszły zabytek modernizmu został zburzony, ustępując miejsca centrum handlowemu — czytamy w opisie wydarzenia.

Wystawa składa się z dwóch części. Pierwsza - archiwalna, dokumentuje historię dworca poprzez materiały faktograficzne, relacje świadków i artystyczne interpretacje wspomnień. Druga - spekulatywna,  stawia pytanie, jak potoczyłyby się losy obiektu, gdyby jego historia zakończyła się sukcesem.

W ramach wydarzeń towarzyszących odbędą się spotkania i rozmowy, m.in. o losach krakowskiego „Szkieletora”. Zaplanowano także oprowadzania kuratorskie.

Kurator: Kuba Żary

Organizatorami wystawy są Wrocławska Fundacja Filmowa, Festiwal Filmów o Mieście i Architekturze MIASTOmovie oraz Muzeum Architektury we Wrocławiu.