Kultura artystyczna Czech i Moraw

Wystawa przygotowywana przez Międzynarodowe Centrum Kultury we współpracy z Muzeum Sztuki w Ołomuńcu jest prezentacją dzieł architektury, malarstwa, rzeźby, grafiki i rzemiosła artystycznego twórców związanych z mecenatem znanych koneserów sztuki na terenie Czech i Moraw przełomu XIX i XX wieku. Po raz pierwszy prezentujemy polskiej publiczności tak szeroki obraz kultury artystycznej Czech i Moraw w kontekście sztuki europejskiej; od symbolizmu, przez secesję, ekspresjonizm i kubizm do funkcjonalizmu, czyli od syntezy sztuk na przełomie XIX i XX wieku, do modernizmu drugiej i trzeciej dekady zeszłego wieku.




Inspiracją dla wystawy stała się idea słynnego konkursu architektonicznego „Dom dla miłośnika sztuki” ogłoszonego przez wydawcę Alexandra Kocha w roku 1900 na łamach niemieckiego magazynu poświęconego sztuce wystroju wnętrz. Konkurs, który skupił uwagę najwybitniejszych wówczas architektów stał się symbolem epoki – nowego pojmowania piękna, syntezy sztuk, odrodzenia rzemiosła pod wpływem ruchu Arts and Crafts.



Na wystawie prezentowane są prace artystów czeskich związanych z Paryżem m.in. obrazy, grafiki, rysunki Alfonsa Muchy, Františka Kupki, Ludka Marolda, Vojtěcha Preissiga i rzeźby Jozefa Mařatki. Nie zabraknie najwybitniejszych artystów czeskiej secesji: Jana Preislera, Antonína Hudečka, Stanislava Sucharda, Ota Bubeníčka i Josefa Váchala. Osobne miejsce poświęcono architektonicznej twórczości Dušana Samo Jurkoviča – z pochodzenia Słowaka, który w 1902 roku poproszony został o projekt przebudowy w „starosłowiańskim duchu” morawskiego uzdrowiska Luhačovice. Z kolei modele willi Primavesich w Ołomuńcu i Koutach, litografie Egona Schielego i Gustava Klimta, rzeźby Antona Hanaka, użytkowe drobiazgi projektu Josefa Hoffmanna i Kolomana Mosera przypomną o ścisłych związkach Moraw z Wiedniem i artystami Wiener Werkstätte.



Do ekspozycji włączono barwne drzeworyty japońskie – ważne źródło inspiracji dla secesyjnych artystów. Bogata kolekcja książek, których szata graficzna została zaprojektowana przez wybitnych artystów tej doby, stanowi prezentację rozwoju nowoczesnej czeskiej sztuki edytorskiej. W dziale poświęconym sztuce ekspresjonizmu i kubizmu zobaczymy obrazy Emila Filli, Antoniego Procházki, Bohumila Kubišty, rzeźby Ottona Gutfreunda oraz kubistyczne meble projektu Pavla Janaka i Josefa Gočara. Wśród mebli nie zabraknie słynnych „thonetów” – giętych mebli, krzeseł, foteli bujanych wyprodukowanych w morawskich fabrykach Thoneta w Koryčanach i Bystřicach, a także mebli zaprojektowanych przez Ottona Wagnera, Josefa Hoffmana i Adolfa Loosa. Ekspozycję zamyka prezentacja funkcjonalizmu – architektonicznych modeli domów zaprojektowanych przez Lubomíra Šlapety i willi Tugendhatów w Brnie projektu Ludwiga Miesa van der Rohe oraz zestaw mebli Marcela Breuera i Jindřicha Halabali.
W sumie pokazanych zostanie ok. 300 eksponatów. Pochodzą one przede wszystkim ze zbiorów Muzeum Sztuki w Ołomuńcu, ponadto wystawę wzbogacą dzieła wypożyczone z kilku kolekcji prywatnych oraz instytucji muzealnych (Muzeum Artystyczno-Przemysłowe w Pradze, Śląskie Muzeum Krajowe w Opawie, Muzeum w Velkim Meziříčí).

Kuratorzy wystawy: Anežka Šimková, Monika Rydiger

Ekspozycję dopełniają dwa filmy telewizyjne na temat domów miłośników sztuki oraz interaktywne stanowisko z ekranem dotykowym, dające możliwość przeglądania książek. Zapraszamy też na bogaty program wydarzeń towarzyszących, w tym wykłady i seminaria oraz dzień otwarty, a także warsztaty dla dzieci i program edukacyjny dla młodzieży. Ekspozycji towarzyszy bogato ilustrowany album (wersja polsko-angielska) w twardej oprawie.


O przesłaniu, jakie niesie wystawa, tak pisze prof. Jacek Purchla, dyrektor MCK we wstępie do albumu:
Podjęta przez Międzynarodowe Centrum Kultury współpraca z naszymi przyjaciółmi z Muzeum Sztuki w Ołomuńcu i jej owoc w postaci wystawy „Kultura artystyczna Czech i Moraw 1870–1930” mają na celu otworzyć przed polską publicznością nową perspektywę na wkład naszych najbliższych sąsiadów w kulturę artystyczną XX wieku, a także pobudzić do szerszej refleksji nad kulturowym wymiarem Europy Środkowej.

Zmysłowa dekadencja fin de siècle’u i kolejne prowokacje awangardy artystycznej początku XX wieku instynktownie kojarzą nam się przede wszystkim z atmosferą wielkich metropolii epoki: Paryżem, Wiedniem czy Berlinem. Ten stereotyp pozbawia nas często właściwej perspektywy na policentryczność, bogactwo i różnorodność geografii artystycznej ówczesnej Europy. Uwaga ta dotyczy także nas samych i naszego najbliższego sąsiedztwa. Szczególnym przykładem tego zjawiska może być choćby krzycząca nieobecność awangardy czeskiej przełomu XIX i XX wieku w polskich kolekcjach, muzeach i wydawnictwach książkowych – w naszej pamięci zbiorowej!
To nie tylko dowód na wielki deficyt dialogu z naszymi sąsiadami, ale też istotna luka w naszej wiedzy o kulturze europejskiej ostatniego stulecia.

Wystawa  Czeskie Naj
W zabytkowych piwnicach MCK w dniach od 2 do 26 lutego oglądać można wystawę Czeskie Naj przygotowaną przez Centrum Czeskie w Warszawie jako wydarzenie towarzyszące ekspozycji Dom miłośnika sztuki. Składa się z 33 tablic prezentujących miejsca i wyroby, którymi szczyci się Republika Czeska.


Partner wystawy: Ambasada Republiki Czeskiej w RP

Dom Miłośnika Sztuki: KULTURA ARTYSTYCZNA CZECH I MORAW 1870-1930
2 lutego – 25 kwietnia 2010
galeria Międzynarodowego centrum kultury
Kraków, Rynek Główny 25, wt-nd 10.00-18.00
bilety: 9 zł norm, 5 zł ulg., bilet rodzinny (dwie osoby dorosłe + minimum jedno dziecko)  -  20 zł; grupy minimum 15-osobowe  -  5 zł/osoba

Projekt zrealizowany przy wsparciu finansowym: Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego Gmina Miasta Krakowa OHL ŽS.