Wystawa „Retrowersje. Nowe, całkiem stare szczecińskie Podzamcze”

Wernisaż odbędzie się 30 października 2025 roku o godzinie 19.00 w Trafostacji Sztuki w Szczecinie, ul. Świętego Ducha 4. Ekspozycja czynna będzie do 8 lutego 2026 roku. Godziny otwarcia: wtorek, środa, czwartek - 11:00-19:00, piątek, sobota - 11:00–22:00.

— Podzamcze jest zarazem najstarszą i najmłodszą dzielnicą Szczecina. To tutaj we wczesnym średniowieczu narodziło się miasto, którego najnowsza historia rozpoczyna się po drugiej wojnie światowej, wraz z wizjami i planami jego odbudowy. Ta faktyczna zainicjowana została jednak dopiero w latach 80. XX wieku, kiedy Zrzeszenie Rzemieślników i Zrzeszenie Kupców rozpoczęły działania mające na celu zagospodarowanie tego obszaru pod zakłady usługowe i punkty handlowe. Na gruzach historycznej zabudowy, w dawnym układzie miasta, powstały nowe kamienice, których wysokie ceramiczne dachy i tynkowane elewacje nawiązują do świetności tego obszaru w XVII i XVIII wieku – bez dosłownego kopiowania dawnych form. Nowe Podzamcze miało stać się sercem Szczecina łączącym funkcje turystyczne, usługowe i rozrywkowe – pełne galerii, antykwariatów, pubów i restauracji, z uliczkami oświetlonymi stylowymi latarniami — piszą organizatorzy.

Wystawa nawiązuje do idei retrowersji - metody konserwatorskiej opracowanej przez prof. Marię Lubocką-Hoffmann, znanej z odbudowy Starego Miasta w Elblągu. Retrowersja zakłada przywracanie ducha miejsca, a nie jego dosłowne odtworzenie. W przypadku Szczecina oznacza to poszukiwanie nowego języka architektury, który oddaje historię i tożsamość Podzamcza, jednocześnie odpowiadając współczesnym potrzebom.

— Nowa architektura stanowi próbę przełożenia na współczesny język historycznych form, ornamentów i detali. W efekcie na powojennych ruinach powstają budynki zakorzenione w tradycji i historii – wznoszone na dawnych fundamentach, zgodnie z pierwotnym układem urbanistycznym oraz w historycznej skali i sylwecie. Ich forma, osadzona w postmodernizmie, nie rekonstruuje przeszłości wprost, lecz interpretuje ją na nowo — przekonują organizatorzy.

Na ekspozycji zaprezentowano archiwalne materiały, projekty i dokumentacje fotograficzne, ukazujące proces odbudowy dzielnicy. Towarzyszą im prace współczesnych artystek i artystów, którzy z różnych perspektyw przyglądają się temu, jak przeszłość i teraźniejszość spotykają się w przestrzeni miejskiej. Wśród uczestników są m.in. Maciej Cholewa, Zuza Golińska i Trin Alt, Gizela Mickiewicz, Dominika Olszowy oraz Zuzanna Skurka.

Wystawa jest wspólnym projektem Narodowego Instytutu Architektury i Urbanistyki, TRAFO Trafostacji Sztuki w Szczecinie oraz Centrum Sztuki Galeria EL w Elblągu. Kuratorami wydarzenia są Mateusz Włodarek, Stanisław Ruksza i Emilia Orzechowska.

Trafostacja Sztuki w Szczecinie ul. Świętego Ducha 4, 70-205 Szczecin

Czas trwania: 30 października 2025–8 lutego 2026

Godziny otwarcia wystawy:

wtorki, środy, czwartki i niedziele: 11:00-19:00

piątki i soboty: 11:00-22:00

Organizator: Narodowy Instytut Architektury i Urbanistyki   

Współorganizatorzy: TRAFO Trafostacja Sztuki w Szczecinie, Centrum Sztuki Galeria EL w Elblągu   

Kuratorzy: Mateusz Włodarek, Stanisław Ruksza, Emilia Orzechowska  

Artystki i artyści: Maciej Cholewa, Centrum Centrum (Małgorzata Mazur i Łukasz Jastrubczak), Zuza Golińska i Trin Alt, Krzysztof Maniak, Małgorzata Markiewicz, Gizela Mickiewicz, Dominika Olszowy, Dominika Skutnik, Zuzanna Skurka, Wiktoria Walendzik  

Szczegóły na stronie wydarzenia.